اگزمای پوست سر – علت ایجاد + درمان

اگزمای پوست سر یکی از شایع‌ترین مشکلات التهابی پوست است که می‌تواند منجر به خارش، پوسته‌ریزی، قرمزی و ناراحتی قابل توجه در ناحیه کف سر شود. این مشکل نه‌تنها ظاهر پوست و مو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه در برخی موارد ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس فرد نیز گردد. اگزمای سر می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، آلرژی، واکنش به محصولات بهداشتی یا حتی استرس ایجاد شود و شدت آن نیز در افراد مختلف متغیر است. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل انواع اگزما در ناحیه سر، علت‌ها، نشانه‌ها و روش‌های مدیریت آن بپردازیم.

اگزمای پوست سر چیست؟

اگزمای پوست سر یکی از مشکلات شایع پوستی است که با التهاب، خارش و پوسته‌پوسته شدن همراه است. این وضعیت می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد و احساس ناراحتی یا حتی خجالت را ایجاد کند. این اگزما معمولاً مزمن بوده و در دوره‌هایی شدت می‌گیرد یا بهبود می‌یابد. از آنجا که پوست سر محل رشد موهاست، درمان و مراقبت از آن نیازمند راهکارهایی دقیق و اختصاصی است. این مقاله به بررسی علمی و جامع اگزمای پوست سر می‌پردازد.

انواع اگزما در ناحیه پوست سر

1. درماتیت سبوره‌ای: شایع‌ترین نوع اگزما در پوست سر است. این حالت اغلب با پوسته‌های زرد یا سفید و چرب همراه است که به کف سر می‌چسبند. معمولاً در نوزادان (با عنوان کلاه گهواره) و بزرگسالان دیده می‌شود.
2. درماتیت تماسی: این نوع اگزما ناشی از تماس با مواد تحریک‌کننده یا آلرژن‌ها مانند رنگ مو، شامپوهای قوی، ژل یا مواد شیمیایی دیگر است.
3. درماتیت آتوپیک: بیشتر در افراد مبتلا به آلرژی، آسم یا سابقه خانوادگی اگزما مشاهده می‌شود. با خشکی شدید، خارش و گاهی ترشح همراه است.
4. پسوریازیس پوست سر: اگرچه اگزما نیست، اما شباهت‌هایی از نظر ظاهری با اگزما دارد و باید از اگزمای سر افتراق داده شود.

بیشتر بدانید : اگزما در دوران بارداری

علت ایجاد اگزما در پوست سر

عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد یا تشدید اگزمای پوست سر نقش داشته باشند:

• واکنش‌های آلرژیک: استفاده از محصولات مراقبت از مو که حاوی مواد شیمیایی، عطر یا نگهدارنده‌های قوی هستند.
• عدم تعادل چربی پوست: ترشح بیش از حد یا کم چربی از غدد سباسه پوست سر، به‌ویژه در درماتیت سبوره‌ای.
• قارچ مالاسزیا: نوعی قارچ طبیعی پوست که در برخی شرایط می‌تواند بیش از حد رشد کرده و التهاب ایجاد کند.
• عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی اگزما یا بیماری‌های مرتبط.
• استرس و اضطراب: این عوامل روانی می‌توانند موجب تحریک سیستم ایمنی و بروز یا تشدید علائم شوند.
• تغییرات آب و هوا: هوای سرد و خشک یا رطوبت زیاد ممکن است موجب تحریک پوست سر شود.

علائم ایجاد اگزمای سر

• خارش مداوم یا دوره‌ای که گاهی شدید و آزاردهنده است.
• قرمزی و التهاب پوست سر.
• پوسته‌ریزی: به‌ویژه هنگام برس کشیدن مو یا شست‌وشو.
• خشکی یا چربی بیش از حد کف سر.
• ایجاد زخم یا ترشح در موارد شدید یا خارش زیاد.
• حساسیت پوست سر نسبت به مواد شیمیایی یا محصولات مراقبتی.
• ریزش مو در نواحی درگیر (در موارد پیشرفته یا به دلیل خارش شدید).

مدیریت اگزمای کف سر

1. شناسایی عامل محرک: در قدم اول، فرد باید عامل محرک را شناسایی و از آن پرهیز کند. این می‌تواند شامل تغییر شامپو، پرهیز از رنگ مو یا کاهش مصرف محصولات شیمیایی باشد.
2. استفاده از شامپوهای درمانی: شامپوهای حاوی زینک پیریتیون، کتوکونازول، سالیسیلیک اسید یا تار ذغال‌سنگ می‌توانند در کاهش علائم مؤثر باشند.
3. مرطوب نگه‌داشتن پوست سر: استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا در کاهش خشکی و خارش مفید است.
4. درمان دارویی: در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است کرم‌ها یا لوسیون‌های حاوی کورتیکواستروئید، ضد قارچ یا داروهای ضد التهاب تجویز کند.
5. رژیم غذایی سالم: تغذیه غنی از ویتامین‌ها و امگا 3، مانند ماهی‌های چرب، مغزها و سبزیجات برگ سبز در سلامت پوست سر مؤثر است.
6. کاهش استرس: مدیتیشن، ورزش و خواب کافی می‌توانند در کنترل استرس و متعاقباً کاهش علائم نقش مهمی داشته باشند.
7. اجتناب از خاراندن پوست سر: هرچند دشوار است، خاراندن می‌تواند باعث زخم شدن و عفونت پوست سر شود.

نتیجه‌گیری

اگزمای پوست سر مشکلی قابل کنترل است، اما برای مدیریت مؤثر آن باید به ریشه‌های ایجادکننده، نوع اگزما و روش‌های درمانی مناسب توجه کرد. انتخاب محصولات مناسب، حفظ رطوبت پوست، استفاده از داروهای تجویزی و پرهیز از عوامل محرک از جمله راهکارهای مؤثر در بهبود وضعیت کف سر هستند. اگر علائم شدید یا مکرر تجربه می‌شود، مشاوره با متخصص پوست ضروری است. مدیریت صحیح و به‌موقع اگزمای سر نه تنها به کاهش علائم کمک می‌کند، بلکه از بروز آسیب‌های بلندمدت به پوست و مو نیز جلوگیری می‌نماید.