آلرژی پوستی، از علت تا درمان

آلرژی پوستی یا حساسیت پوستی که درماتیت نیز نامیده می شود، به معنای التهاب، خارش و قرمز شدن پوست می باشد. علت آن واکنش سیستم ایمنی بدن به ماده محرک، پوست دچار بثورات موقتی یا راش می شود که اغلب با خارش، سرخی و گاهی تورم و تاول همراه است. پوستی که قرمز شده است و دائما خارش دارد می تواند بسیار دردناک و حساس بوده و سبب خجالت شود. در بسیاری از موارد، علت آلرژی پوستی به راحتی قابل تشخیص نمی باشد و حتما باید به بهترین متخصص آلرژی مراجعه نمایید تا برای درمان آلرژی خود اقدام نمایید. در این مقاله می خواهیم به برسی آلرژی پوستی، علائم، عوامل موثر در ایجاد و درمان آن بپردازیم. چنانچه به این عارضه مبتلا هستید یا اینکه می خواهید در این زمینه اطلاعات جامعی بدست آوردید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید…

آلرژی پوستی چیست؟

حساسیت پوستی (به انگلیسی Skin allergy) زمانی رخ می دهد که پوست با ماده آلرژی زا که آلرژن نامیده می شود تماس پیدا کند. آلرژی پوستی در نقاط مختلف پوست می تواند ایجاد شود ما شایع ترین قسمت بدن ناحیه پشت بازو و زانو می باشد.  پوست قرمز، خشک، ناهموار و خارش دار می تواند تحریک کننده، دردناک و شرم آور باشد. بثورات ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود، از جمله قرار گرفتن در معرض گیاهان خاص (به عنوان مثال پیچک سمی)، واکنش های آلرژیک به یک دارو یا یک غذا. بثورات همچنین می تواند ناشی از بیماری هایی مانند سرخک یا آبله مرغان باشد. اگزما و کهیر که هر دو مربوط به آلرژی هستند، دو مورد از رایج ترین انواع بثورات پوستی هستند. اگر بیماری پوست شما نتیجه یک آلرژی باشد، متخصص آلرژی می تواند بیماری شما را تشخیص داده و درمان کند، بنابراین می توانید زندگی را به بهترین شکل انجام دهید.

آلرژی پوستی زمانی رخ می دهد که پوست تحریک می شود، زیرا سیستم ایمنی بدن به چیزی که معمولا بی ضرر است واکنش نشان می دهد. این حالت واکنش آلرژیک نامیده می شود. یک واکنش آلرژیک می تواند باعث بثورات، خارش، سوزش، قرمزی، برآمدگی، کهیر و تورم شود. بسیاری از آلرژن های مختلف می توانند باعث واکنش شوند. پوست تحریک شده می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.  این عوامل عبارتند از اختلالات سیستم ایمنی، داروها، عفونت ها و …

علائم آلرژی پوستی چیست؟

آلرژی پوستی یک بیماری که در آن سیستم ایمنی به شدت به یک آلرژن واکنش نشان می دهد. این واکنش می تواند باعث تحریک، بثورات، تورم یا کهیر شود. علت آلرژی به شرایط و عامل حساسیت زا بستگی دارد. حساسیت پوستی می تواند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ارثی، محیطی و ضعف سیستم ایمنی ایجاد شود. به عنوان مثال، مصرف برخی داروها و قرار گرفتن در معرض برخی از گیاهان سمی باعث بروز حساسیت پوستی می شود. بعضی از بیماری ها مانند آبله مرغان و سرخک نیز می توانند باعث ایجاد حساسیت پوستی شوند.  اگزما و کهیر از شایع ترین انواع آلرژی های پوستی می باشند. در صورت ابتلا به هرگونه آلرژی پوستی یا مشاهده علائم آن، می بایست به پزشک متخصص آلرژی مراجعه نمایید تا وضعیت شما درمان گردد. از محرک های ایجاد آلرژی پوستی می توان موارد ذیل را نام برد:

• حساسیت به لاتکس. لاتکس ماده ای لاستیکی مانند است که از صمغ درختی به همین نام به دست می آید و در بادکنک ها، اسباب بازی ها، دست کش های یکبار مصرف و برخی وسایل بهداشتی مانند کاندوم استفاده می شود.
• برخی آجیل ها می تواند سبب ایجاد آلرژی پوستی شود مانند مغز پسته و مغز گردو
• برخی از مواد غذایی حاوی پروتئین مانند سویا، گندم، غذاهای دریایی مانند میگو، خرچنگ، صدف و حلزون می تواند در ایجاد آلرژی پوستی موثر باشند.
•  تماس با گیاهانی مانند پیچک سمی، سماق سمی، پیچک سمی که دارای کیسه روغنی ( اوروشیول) هستند، واکنش آلرژیک ایجاد می کند و پوست در محل تماس دچار راش می شود.
• استرس ها و فشارهای عصبی نیز می تواند پوست را حساس، واکنش پذیر و مستعد حساسیت کند.
• تماس با شوینده ها مانند مایع ظرفشویی، مواد سفید کننده و پودرهای لباسشویی از مهم ترین علت بروز آلرژی پوستی است. این مواد چربی و رطوبت سطح پوست را از بین می برند و آن را در برابر عوامل خارجی نفوذ پذیر می نماید.
• حساسیت به مواد فلزی مانند نیکل. نیکل نوعی فلز است که در ساخت انواع زیور آلات و بدلیجات، زیپ لباس، فریم عینک، بعضی گوشی های تلفن همراه و لوازم آشپزخانه به کار می رود. حساسیت به نیکل در قسمت هایی از بدن که با این فلز تماس دارد مانند گوش ها، مچ دست، انگشتان و قوزک پا دیده می شود.
• در تهیه محصولات چرمی از مواد شیمیایی مختلفی برای افزایش استحکام و دوام محصول و همچنین ترکیببات ضد قارچ و ضد میکروب استفاده می شود که ممکن است منجر به بروز واکنش های حساسیتی شوند.
• از شایع ترین عوارض داروها به خصوص آنتی بیوتیک ها، واکنش های پوستی می باشد. تحقیقات علمی نشان داده است که مقابله بدن با برخی از انواع عفونت ها منجر به تشدید بثورات پوستی و راش می شود.

علت ایجاد آلرژی پوستی

آلرژی پوستی به طور کلی با خارش شدید، تاول یا دانه های قرمز ترشح دار، پوسته پوسته شدن، قرمزی و تورم و فلس مانند شدن پوست همراه است. از علائم آلرژی پوستی می توان موارد ذیل را نام برد:

• خارش
• تغییر رنگ پوست به قرمز یا قهوه ای که روی پاها، گردن، مچ، آرنج، بازوها و زانو ایجاد می شود.
• ضخیم شدن پوست
• بی خوابی در نوزادان
• خشک و لکه دار شدن پوست

انواع آلرژی پوستی

در این قسمت از مقاله به انواع مختلف آلرژی پوستی می پردازیم.

کهیر

کهیر، برجستگی هایی روی پوست هستند که به دلیل یک واکنش آلرژیک ایجاد می شوند. ممکن است فرد پس از خوردن غذایی که به آن حساسیت دارد دچار کهیر شود. برجستگی ها نتیجه هیستامینی هستند که بدن در پاسخ به ماده حساسیت زا آزاد می کند. چیزهایی غیر از آلرژی می توانند باعث کهیر نیز شوند، مانند نیش حشرات. آنژیوادم در عمق پوست متورم می شود. اغلب در مکان هایی مانند پلک ها، لب ها و گلو اتفاق می افتد و اغلب همراه با کهیر اتفاق می افتد.

بیماری کهیر، همراه با تاول های قرمز و متورم روی پوست می باشد. کهیر حاد، در کمتر از شش هفته برطرف می شود اما اگر این علائم بیش از شش هفته طول بکشد، کهیر از نوع مزمن است. علت بروز کهیر حاد، قرار گفتن در معرض مواد حساسیت زا یا عفونت می باشد اما علت ایجاد کهیر حاد هنوز شناخته نشده است.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی، واکنشی است که بدن در مقابل تماس با یک ماده حساسیت زا و محرک از خود نشان می دهد و علائم آن شامل خارش، قرمزی، سوزش و ایجاد تاول بر روی پوست است .تماس پوست با صابون، نرم کننده لباس، شامپو، مواد شوینده یا حتی قرار گرفتن بیش از حد در معرض آب می تواند یاعث ایجاد درماتیت تماسی شود. دیگر مواردی که می توانند سبب بروز آلرژی پوستی شوند شامل چسب، لاک ناخن، داروهای موضعی، دستکش لاتکس، گیاهان و فلزات ( مانند نیکل، فولاد ضد زنگ و دیگر آلیاژهای مورد استفاده برای ساخت زیورآلات هستند. به عنوان مثال، برخی از افراد به فلز نیکل حساسیت دارند و اگر جواهرات ساخته شده با نیکل به پوست آنها برخورد کند، واکنش پوستی خواهند داشت. واکنش به پیچک سمی مثال دیگری است. بسیاری از مردم به روغن گیاه پیچک سمی یا بلوط واکنش آلرژیک دارند.

اگزما

اگزما یا آتوپیک درماتیت، حدود 10 تا 20 درصد بین کودکان و 1 تا 3 درصد میان بزرگسالان شایع است. درماتیت آتوپیک یا اگزما زمانی رخ می دهد که پوست به راحتی تحریک می شود و با خشکی و خارش همراه است. این شایع ترین بیماری پوستی آلرژیک است و در کودکان شایع تر از بزرگسالان است. اگزما با عوامل ژنتیکی (به ارث رسیده از والدین) و محیطی مرتبط است. این بیماری با آسم، آلرژی های غذایی و آلرژی های فصلی مرتبط است. برخی چیزها می توانند باعث تشدید اگزما شوند، مانند برخی غذاها، استرس، صابون ها و لوسیون ها یا هوای سرد و خشک.علائم شایع اگزما شامل قرمزی، خشک شدن و خارش پوست می باشد. در برخی مواقع به ویژه در زمانی که در پوست عفونتی رخ می دهد، جوش های کوچک و پر از مایعی بع رنگ زرد یا سفید روی پوست بدن ظاهر می شود. بیشتر افراد مبتلا به اگزما، سابقه خانوادگی در حساسیت پوستی داشته اند.

آنژیوادم

آنژیوادم تورم در لایه های عمیق پوست است. اغلب همراه با کهیر دیده می شود. آنژیوادم بارها در بافت های نرم مانند پلک ها، دهان یا اندام تناسلی رخ می دهد. آنژیوادم در صورتی “حاد” نامیده می شود که این بیماری فقط مدت کوتاهی مانند چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. آنژیوادم حاد معمولاً در اثر واکنش آلرژیک به داروها یا غذاها ایجاد می شود. آنژیوادم عود کننده مزمن زمانی است که این عارضه در طی یک دوره زمانی طولانی عود می کند. معمولاً علت قابل شناسایی ندارد.

آنژیوادم در عمق پوست متورم می شود. اغلب در مکان هایی مانند پلک ها، لب ها و گلو اتفاق می افتد و اغلب همراه با کهیر اتفاق می افتد.

تشخیص آلرژی پوستی

در این بخش به بررسی روش های تشخیص آلرژی پوستی می پردازیم:

بررسی و معاینات

برای تشخیص بیماری آلرژی پوستی، باید به متخصص آلرژی مراجعه کنید و در مورد پوست خود، علائمی که دارید و زمان وقوع آن سؤال بپرسید.

پوست خود را بررسی کنید. پزشک همچنین ممکن است با معاینه فیزیکی و بررسی پوست شما علائم آلرژی را بررسی کند.

تست آلرژی

تست خراش پوستی: اگر پزشک مشکوک باشد که شما ممکن است به چیزی حساسیت داشته باشید، پزشک مقداری از آن را روی پوست شما می‌گذارد و سپس به آرامی پوست را می‌خراشد. اگر بدن شما به آن واکنش نشان دهد، معمولاً در عرض 15 دقیقه جوش، قرمزی و خارش خواهید داشت. تست پوستی فقط یک اطلاعات برای شما و پزشکتان است. لزوماً به این معنی نیست که شما حساسیت دارید حتی اگر پوست شما واکنش نشان داده باشد.

تست داخل پوستی: این تست در صورتی استفاده می‌شود که پوست واکنشی ایجاد نکرده باشد، اما پزشک همچنان مشکوک به آلرژی است. برای این آزمایش، پزشک یا پرستار مقداری از آلرژن را به پوست شما تزریق می کند و واکنش را پس از مدت زمان مشخصی بررسی می کند.

تست آزمایش خون IgE: پزشک یک نمونه خون از شما می گیرد و به آزمایشگاه می فرستد. آزمایشگاه آلرژن مشکوک را در خون شما قرار می دهد و IgE را که خون شما برای حمله به آلرژن ها می سازد، بررسی می کند. متأسفانه، این آزمایش همیشه قابل اعتماد نیست زیرا اغلب نشان می دهد که آلرژی وجود دارد در حالی که در واقع آلرژی وجود ندارد. این “مثبت کاذب” نامیده می شود.

تست چالش: در حالی که در مطب دکتر هستید، مقدار کمی از آلرژن را استنشاق می کنید یا می خورید تا پزشک بتواند ببیند آیا واکنش نشان می دهید یا خیر. پزشک برای مشاهده و کمک در صورت بروز یک واکنش تهدید کننده زندگی وجود دارد. این آزمایش برای بررسی واکنش های آلرژیک به غذا یا دارو استفاده می شود.

پچ تست: این آزمایش درماتیت تماسی آلرژیک را بررسی می کند. پزشک مقدار کمی از آلرژن را روی پوست شما قرار می دهد، آن را با بانداژ می پوشاند و اجازه می دهد 2 تا 4 روز بماند. پزشک علائم واکنش را بررسی می کند.

درمان آلرژی پوستی

هنگام انتخاب درمان آلرژی پوستی باید به فاکتور های متعدد از جمله شدت علائم و نشانه ها، محل قرار گیری آن و راش ها روی پوست توجه کرد. اما نخستین گام در درمان آلرژی پوستی، تشخیص ماده حساسیت زا و دوری از آن می باشد. باید توجه داشت که به محض مشاهده علائم حساسیت، ناحیه درگیر با آب سرد و صابون غیرعطری شست و شو داده شود تا ماده آلرژی زا از بین برود. چنانچه ماده محرک پایه روغنی دارد، از الکل برای پاک کردن آن می توان استفاده کرد. سپس می توان از داروهایی که به نسخه پزشک نیاز ندارند، مانند پماد کورتیزون و لوسیون کالامین برای رفع التهاب و خارش استفاده کرد. نکته مهم در مراحل درمان آلرژی پوستی این است که بیمار باید پوست خود را مرطوب نگه دارد و از لباس های گشاد و نخی استفاده کند.

باید از خاراندن پوست اجتناب شود، زیرا خاراندن پوست، خارش را تشدید کرده و آن را مستعد عفونت می کند. باید توجه داشت که ناخن ها را کوتاه کرد تا از خاراندن ناحیه درگیر جلوگیری بعمل آید. کمپرس سرد و مرطوب برای تسکین خارش بسیار مفید می باشد. در مواردی می توان از درمان های گیاهی مانند روغن چای درخت، سرکه سیب، روغن زیتون و آلوئه ورا برای رفع آلرژی پوستی استفاده کرد.