تنگی نفس و درمان آن

تنگی نفس وضعیتی است که نفس کشیدن طبیعی را برای افراد دشوار می‌کند. این مشکل می‌تواند به صورت خفیف،حاد ،مزمن و جدی رخ دهد. تشخیص و همچنین درمان این بیماری بعضی مواقع سخت است؛ چون علت‌های مختلفی می‌توانند سبب بروز این عارضه شوند. گرمای شدید، ورزش خیلی سنگین، داشتن اضافه وزن و همچنین رفتن به ارتفاع‌های بالا می‌تواند در افراد سالم نیز، تنگی در تنفس ایجاد کند. در ادامه بیشتر در مورد علائم و روش‌های درمان این مشکل خواهیم دانست.

تنگی نفس چیست؟

تنگی نفس به حالتی گفته می‌شود که بدن شما به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند. اگر تا به حال این احساس را داشته‌اید که نمی‌توانید در هوای مناسب و کافی تنفس کنید، وضعیت تنگ بودن نفس را تجربه کرده‌اند.این عارضه غالبا از نشانه‌های بیماری ریوی و قلبی است. البته می‌تواند به صورت موقت و بعد از انجام دادن یک نوع فعالیت بدنی شدید نیز رخ دهد.

تنگ شدن تنفس می‌تواند نشان‌دهنده انواع بیماری‌های دیگر نیز باشد و بعضی مواقع نیز بی‌خطر است. به منظور اینکه بررسی کنیم کدامیک از آنها خطرناک هستند، نباید به این عارضه بی‌توجه باشیم. به این دلیل که امکان دارد با بی‌اهمیت بودن نسبت به این مسئله، طی گذشت دچار عوارض خطرناکی شویم.

بیشتر بخوانید: برونشیت چیست؟

نشانه های ایجاد تنگی نفس

نشانه‌های رایج ابتلا به این عارضه به شرح زیر است:

• دشواری در نفس کشیدن
• صدای خس خس سینه
• احساس ناتوانی در نفس کشیدن
• احساس ضعف و همچنین خستگی پی در پی
• حس خفگی
• درد در ناحیه سینه
• خلط خونی
• سرفه‌های مزمن و به صورت ناگهانی

• مشکل داشتن در انجام فعالیت‌هایی که غالبا به آسانی انجام داده می‌شود.
• در زمان بیداری در شب نمی‌توانید به راحتی نفس بکشید
• مشکل تنفسی در زمان استراحت
• اختلال هوشیاری
• تپش قلب
• کم شدن وزن
• سرگیجه و سردرد
• تورم در قسمت مچ پا و پاها

باید این نکته را بدانید که تجربه یک دوره تنگی تنفس، صرفا با سلامتی شما ارتباط مستقیمی ندارد، چون ممکن است این اتفاق بعد از یک صعود به ارتفاع، ورزش زیاد و یا تغییرات دمایی در منطقه مورد نظر پیش آمده باشد که یک امر کاملا طبیعی محسوب می‌شود. در بعضی مواقع، بروز این مشکل فقط به دلیل اضافه وزن و چاقی بوده که با ورزش کردن می‌توان این علائم را رفع کرد.

علل ایجاد تنگی نفس چیست؟

تنگ شدن نفس غالبا به وجود یکی از مشکلات سلامتی ربط پیدا می‌کند. بیشتر اوقات هم به علت شرایط ریوی و یا قلبی است. ریه و قلب شما در انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن و همچنین خارج شدن دی‌اکسید کربن نقش بسزایی دارند و مشکلاتی که به هر کدام از این اندام‌ها ربط داشته باشند، بر روی نفس کشیدن شما تاثیر می‌گذارند.

 شایع‌ترین علت‌های تنگ شدن تنفس می‌تواند شامل آسم، بیماری انسداد ریوی مزمن، نارسایی قلبی، ذات‌الریه، بیماری بینابینی ریه و همچنین مشکلات روان‌شناختی باشد که غالبا با استرس همراه است. بعضی مواقع نیز این عارضه ناشی از مشکلات اعصاب بوده و فرد در زمان عصبی شدن به این حالت دچار می‌شود.

 تفاوت تنگی نفس ناگهانی و مزمن

تنگی نفس ناگهانی و مزمن دارای ویژگی‌های متفاوتی هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:

• تنگی نفس به صورت ناگهانی: این عارضه به صورت ناگهانی امکان دارد به دلیل بیماری‌هایی نظیر عفونت‌های تنفسی، انواع آلرژی‌ها، اختلال ‌های قلبی و… اتفاق بیفتد. علائم تنگ شدن نفس به صورت ناگهانی شامل احساس سنگین شدن در قسمت سینه، افزایش یافتن ضربان قلب و همچنین مشکل در نفس کشیدن است.
• تنگی نفس مزمن: این بیماری می‌تواند به صورت پی در پی و یا در فاصله‌های زمانی بیشتر ایجاد شود. بیماری‌هایی مثل بیماری‌های قلبی و همچنین بیماری انسداد  ریه می‌توانند علت ایجاد آن باشند. این علائم می‌تواند به آرامی بیشتر شود و طی مدت زمان طولانی‌تری دوام داشته باشد.

 اصلی‌ترین تفاوت بین این دو نوع تنگ شدن نفس این است که نفس تنگی به صورت ناگهانی یعنی سریع رخ می‌دهد، این در حالی است که تنگی نفس مزمن به صورت مدام بوده و به آرامی پیشرفت دارد.

بیماری‌های مرتبط با تنگی تنفس

• COPD مزمن که توانایی پوشش برونشیت مزمن و آمفیزم را دارد
• بیماری بینابینی ریه
• فشار خون ریوی
• سرطان ریه
• چاقی و اضافه وزن
• انواع بیماری‌های قلبی
• پلورال افیوژن

بیماری آسم هم می‌تواند یک نوع بیماری مزمن باشد اما به عنوان یک وضعیت کوتاه مدت نیز شناخته شده است.

روش‌های تشخیص تنگی نفس

پزشک مربوطه می‌تواند این بیماری را بر حسب معاینه فیزیکی کامل او، به همراه گرفتن یک شرح کامل، تشخیص دهد. بنابراین فرد بیمار باید به صورت کامل توضیح دهد که از چه زمان و چگونه حمله‌های تنگی تنفس شروع شده است، این عارضه تا چه مدت زمان به طول می‌انجامد، چند بار اتفاق می‌افتد و شدت آن نیز چه اندازه است. همچنین پزشک معالج به وسیله تصویربرداری از قفسه سینه فرد، تشخیص دقیق این مشکل و همچنین ارزیابی سلامت ریه‌ها، قلب و دیگر سیستم‌ها را به انجام می‌رساند.

 از سوی دیگر گرفتن نوار قلب نیز می‌تواند کمک زیادی به پزشک کند تا بتواند علائم حمله قلبی و یا مشکلات دیگر قلب را تشخیص داده و به درمان آن کمک کند. آزمایشی با نام آزمایش اسپیرومتری نیز به منظور اندازه‌گیری جریان هوا و همچنین ظرفیت ریه فرد بیمار صورت می‌گیرد. این امر می‌تواند کمک شایانی را در تعیین نوع و میزان مشکلات تنفسی در هر فرد داشته باشد. آزمایشات دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند سطح اکسیژن موجود را در خون فرد بیمار مورد بررسی قرار دهد.

راهکار های درمانی تنگی نفس

به صورت اصولی، درمان بسته به دلیل اصلی ایجاد آن است. شخصی که به علت فشار کار و همچنین مشکلات عصبی بیش از اندازه دچار این عارضه می‌شود، به احتمال زیاد بعد از اندکی استراحت و آرامش گرفتن بهبود می‌یابد.

 در بعضی موارد که تنگ بودن نفس به صورت شدیدتر است، نیاز است که از کپسول اکسیژن استفاده شود. افرادی که از بیماری آسم و یا COPD  رنج می‌برند، از داروهایی استفاده می‌کنند که تنفسی است تا بدین وسیله دچار این بیماری نشوند.

زمانی که این مشکل به علت عفونت‌هایی مثل ذات‌الریه باشد، می‌توان علائم را به وسیله آنتی‌بیوتیک‌ها طی مدت زمان سه روز تا یک هفته کاملا تسکین داد. مشکلات تنفسی که ناشی از COPD بوده نیز به وسیله تکنیک‌های خاص و همچنین تمرین‌های تقویت‌کننده عضلات بهبود پیدا می‌کنند. افراد می‌توانند انجام این روش‌ها را به وسیله دیدن برنامه‌های توانبخشی آموزش ببینند.

چه زمانی تنگ شدن نفس خطرناک است؟

تنگ شدن نفس هنگامی خطرناک است که به صورت ناگهانی و خیلی شدید خود را نشان می‌دهد و با علائمی که در زیر آمده است نمایان می‌شود:

• احساس نفس تنگی زیاد در قسمت قفسه سینه
• صورت و یا لب‌ها کبود شود

• بالا رفتن ضربان قلب
• کم شدن توانایی برای صحبت کردن
• تنگ شدن نفس به همراه دمای بالای بدن، سرفه‌های مکرر و همچنین خس خس سینه
• اگر دارای سابقه بیماری‌هایی ریوی و قلبی هستید.

در همه مواردی که ذکر شد، تنگ بودن نفس می‌تواند خطرناک باشد و پیشنهاد می‌شود که برای بررسی و تشخیص بیشتر نزد پزشک بروید.

سوالات متداول تنگی تنفس

نتیجه‌گیری

 براساس مواردی که ذکر شد، اگر شما نیز چنین علائمی را دارید در اولین فرصت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و وضعیت خود را مورد بررسی قرار دهید. زیرا این بیماری می‌تواند علت‌های خاصی داشته باشد که رایج‌ترین آنها مشکلات قلبی و ریوی است.